Dywersyfikacja
| Dywersyfikacja |
|---|
| Polecane artykuły |
Dywersyfikacja – jest jedną z ważniejszych strategii rozwoju przedsiębiorstwa polegająca na podejmowaniu przez organizację wysiłków zorientowanych na rozszerzenie jej strefy działania. Zazwyczaj polega na rozszerzeniu asortymentu produktów, ale może też oznaczać pozyskiwanie nowych dostawców, odbiorców, wdrażanie odmiennych od dotychczas stosowanych metod produkcji itp.
Celem dywersyfikacji jest rozwój przedsiębiorstwa poprzez pełne wykorzystanie jego obecnych zasobów i możliwości oraz otwarcie się na nowe rynki.
Dywersyfikacja przedsiębiorstwa może objąć swym obszarem:
- gamę produktów lub usług będących w obrębie działalności przedsiębiorstwa
- zarówno odbiorców i dostawców
- obszarów geograficznych działalności przedsiębiorstwa
- sposobu pozyskiwania kapitału
Rodzaje
H.I.Ansoff jako pierwszy dokonał klasyfikacji rodzajów dywersyfikacji na:
- Dywersyfikacja koncentryczna - polega na wprowadzeniu niewielkich modyfikacji do dotychczas oferowanych produktów (przy niewielkich zmianach w technologii wytwarzania), umożliwiających zaoferowanie ich nabywcom którzy nie znajdowali się dotychczas w sferze zainteresowania przedsiębiorstwa. Mogą to być przykładowo warianty produktów (narzędzi, instrumentów muzycznych, przedmiotów codziennego użytku) przeznaczone dla osób leworęcznych czy niepełnosprawnych.
- Dywersyfikacja horyzontalna - jest działaniem zorientowanym na dotychczasowych klientów i polega na zaoferowaniu im nowego produktu. Wprowadzenie na rynek nowego produktu przy stosowaniu tej strategii może dodatkowo polegać na kreowaniu nowości rynkowej. Za przykład może posłużyć producent wprowadzający nowy wariant smakowy produkowanego przez siebie napoju.
- Dywersyfikacja konglomeratowa - oferta rozszerzana jest o produkty niezwiązane z poprzednimi, które kierowane są do całkowicie nowych odbiorców. Czasami strategia ta związana jest z zaprzestaniem produkowania wyrobów starszych. Ten typ dywersyfikacji był jednym z głównych kierunków rozwoju przedsiębiorstw w krajach bardzo wysoko rozwiniętych.
- Dywersyfikacja wertykalna –zwana również dywersyfikacją pionową, oznacza objęcie działalności dwóch faz: poprzedzającej oraz następną w stosunku do dotychczasowej działalności przedsiębiorstwa. Strategia ta umożliwia zmniejszenie zależności pomiędzy dostawcami oraz odbiorcami. Jako przykład można podać przedsiębiorstwo wytwarzające produkt, rozszerza swoją działalność dodatkowo o transport tego produktu (dywersyfikacja wertykalna w przód).
Nie jest to jedyny istniejący podział dywersyfikacji. L.Wrigley dokonał podziału dywersyfikacji na dwa podstawowe kryteria:
- Dywersyfikacja pokrewna- oznaczająca ekspansję na nowe wyroby, jednak przedsiębiorstwo posiada umiejętności oraz kwalifikacje do wytworzenia tychże wyrobów.
- Dywersyfikacja niepokrewna- oznaczająca ekspansję na zupełnie nowe wyroby, ponadto firma nie posiada żadnych umiejętności w wytworzeniu danego wyrobu.
Determinanty dywersyfikacji
Czynnikami decydującymi o dywersyfikowaniu przedsiębiorstwa mogą być różne, jednak najbardziej typowymi są:
- Niepewność otoczenia
- Brak perspektyw na rozwój i możliwość specjalizacji
- Nacisk konkurencji
- Wielkość przedsiębiorstwa (wraz z wzrostem wielkości przedsiębiorstwa wzrasta stopień jego dywersyfikacji)
- Sytuacja finansowa firmy
- Nadmiar lub niedobór zasobów fizycznych
Cele i efekty dywersyfikacji
Dywersyfikacja przedsiębiorstwa stwarza bardzo wiele możliwości w rozwoju działalności danej firmy. Pozytywnym aspektem omawianej strategii może być:
- Rozwój i maksymalizacja tempa rozwoju przedsiębiorstwa
- Ekonomiczne wykorzystanie zasobów
- Umocnienie pozycji na rynku wraz z zwiększeniem bezpieczeństwa
Niepożądanymi skutkami dywersyfikacji mogą być:
- Trudności z zarządzaniem
- Problemy wynikające z specjalizacją firmy, utrata renomy i prestiżu
Bibliografia
- Koźmiński A., Piotrowski W., Zarządzanie teoria i praktyka, PWN, Warszawa, 2005
- Pierścionek Z., Strategie konkurencji i rozwoju przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2003
- Pierścionek Z., Strategie rozwoju firmy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1996
- Zakrzewska-Bielawska A., Strategie dywersyfikacji dużych przedsiębiorstw produkcyjnych, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, Białystok, 2009
- Flejterski S., Porada-Rachoń M., Dywersyfikacja versus specjalizacja w procesach dostosowawczych przedsiębiorstw.Perspektywa pokryzysowa, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 802, Szczecin
Autor: Robert Baran, Michał Bednarczyk
